Ekim Nöbeti

Ekim Nöbeti

Ekim nöbeti, tarımsal ürünlerin ekim deseni içerisindeki payını ürünün ticari değeri ve üretim maliyeti belirler. Toprak verimliliğinin korunması için ekim nöbeti uygulanması bir zorunluluktur. Hava koşullarının neden olabileceği verim kayıpları ve taban fiyatlarda ortaya çıkabilecek gelir kaybını en aza indirmek için ekim nöbeti, yumurtaların tamamının kırılmasını önlemek için aynı sepete konmamasına benzetilebilir
Ekim nöbeti,  aynı tarlada arka arkaya değişik bitkilerin  yetiştirilmesine ekim nöbeti, nöbetleşe ekim denir. Ekim nöbeti, üst üste aynı bitkinin ekilmesi yerine, farklı bitkilerin birbirini izleyerek yetiştirildiği bir sistem olduğundan; hem toprak hem de bitki açısından birçok yararlar sağlamakta, ayrıca sosyo-ekonomik yönden de çiftçiye katkıda bulunmaktadır. Ekim nöbeti ile sağlanan yararlar aşağıda kısaca anlatılacaktır:

Ekim nöbeti Ekim nöbeti ile bitkiler topraktaki besin maddelerinden daha düzenli bir şekilde yararlanırlar. Her bitki topraktan aynı miktarda besin maddesi kaldırmaz. Bazı bitkiler belirli besinleri diğerlerinden fazla alırlar. Aynı bitkinin üst üste yetiştirilmesi, toprağın o bitki besin maddesince daha çok fakirleşmesine neden olur. Bugün ilerlemiş gübreleme olanakları, bitkilerin besin gereksinimini karşılamakta güçlük yaratmasa da kök derinliği farklı bitkiler, farklı toprak derinliklerindeki bitki besin maddeleri ile beslenirler. Kökleri derine giden bitkiler daha çok toprağın derinliklerinden, yüzler köklüler de daha çok üst tabakalarından besin maddesi kaldırırlar. Ekim nöbetinde kök derinliği farklı bitkiler yetiştirilerek, toprağın değişik derinliklerindeki besinler değerlendirilmiş olacaktır.
Farklı bitki gruplarının topraktaki organik maddeye etkileri farklılık göstermektedir. Devamlı olarak bir çapa bitkisinin aynı tarlada yetiştirilmesi, organik madde kapsamını azaltacaktır. Buna karşılık araya bir baklagil bitkisinin ekilmesi, yeşil gübre olarak toprağa karıştırılması, ya da ekim nöbetindeki bitki için uygulanacak ahır gübresi veya yeşil gübre, toprağın organik maddesini arttırır.Ekim Nöbeti Baklagiller köklerindeki nodozitede bulunan “Rhizobium” denilen bakteriler aracılığıyla havanın serbest azotunu toprağa bağlama yeteneğindedir. Bu azotun bir kısmını kendileri için kullanırken, bir kısmını da toprakta bırakmaktadırlar. Her baklagil bitkisinin havanın serbest azotundan yararlanması farklı olsa da, genellikle baklagillerin toprak verimliliğini arttırmaktadır. Ülkemizde yapılan çalışmalarda ekonomik dengeleri koruyan aşağıdaki ekim nöbeti sistemleri önerilmektedir:
1 Yıl buğday-3 Yıl pamuk
1 Yıl mısır-2 Yıl pamuk
1 Yıl pamuk-1Yıl buğday+soya
2 Yıl pamuk-1 Yıl buğday+soya
2 Yıl pamuk-2 Yıl yonca
2 Yıl pamuk-1 Yıl mısır
1 Yıl soya- 2 Yıl pamuk